مرداد ۱۸, ۱۳۹۲ | در: خلاصه پژوهش
اثر پینوکیو
تقریبا همه انسان ها به نحوی در زندگی خود با دروغ و فریب مواجه شده اند. در دنیای سازمان ها و کسب و کار، و در عرصه ی مذاکره نیز وضع به همین ترتیب است. تمامی مذاکره گران فکر می کنند که در مذاکراتشان به نحوی در معرض دروغ و فریب بوده اند. با این اوصاف مطالعاتی که در حوزه ی دروغ و فریب در سازمان ها انجام می شود از حساسیت بالا و ارزش کاربردی خوبی برخوردار است. بدین ترتیب می توان افراد را به ابزارهایی برای تشخیص دروغ و فریب مجهز کرد و احتمال بروز رفتارهای غیراخلاقی را کاهش داد.
یکی از پژوهش های اخیر این حوزه فعالیت مشترک بین گروهی از پژوهشگران دانشگاه مدیریت هاروارد و دانشگاه ویسکانزین با عنوان شواهدی از اثر پینوکیو است. این مطالعه آزمایشی به موضوع زبانشناسی و گفتمان فریب می پردازد. در حالی که پژوهش های قبلی تفاوت های زبانشناسی در گفتمان دروغ (بیان اطلاعات خلاف واقع) و گفتمان حقیقت (بیان اطلاع منطبق با واقعیت) را شناسایی کرده اند این پژوهش فراتر رفته و زبانشناسی گفتمان فریب (پنهان کردن آگاهانه ی بخشی از اطلاعات مهم و طفره رفتن از بیان آن ها) را نیز بررسی می کند.
پژوهشگران برای آزمایش تفاوت های زبانشناسی حقیقت، دروغ و فریب از نوعی از بازی اولتیماتوم استفاده کرده اند که با نسخه ی اصلی بازی تفاوت هایی داشته است (تفاوت ها را می توانید در خود مقاله و یا اینجا مطالعه کنید). ۱۰۴ نفر برای این آزمایش استخدام شدند و چانه زنی های آن ها فیلم برداری، پیاده سازی و به دقت از نظر زبانشناسی تحلیل محتوا شد. سپس سرنخ های استراتژیک و غیر استراتژیک دروغ و فریب در آن ها استخراج شد. یک سرنخ استراتژیک تلاش آگاهانه ای برای دروغ یا فریب است. در حالی که یک سرنخ غیر استراتژیک عکس العمل احساسی است که افراد عموما به آن خودآگاهی ندارند.
به طور کلی در طول آزمایش ۷۰ درصد از شرکت کنندگان تلاشی برای دروغ و فریب نداشتند. یافته های پژوهش در بخش سرنخ های استراتژیک حاکی از آن است که دروغ گو ها به نسبت راستگو ها از تعداد کلمات بیشتری در گفتمان خود استفاده می کنند و این همان چیزی است که پژوهشگران به آن اثر پینوکیو می گویند. مانند طول دماغ پینوکیو که بر اثر دروغ گویی افزایش می یابد، تعداد کلمات استفاده شده در هنگام دروغ نیز افزایش می یابد. پژوهشگران احتمال می دهند که این افزایش حجم کلام در دروغگویان تلاشی برای جلوگیری از شک کردن طرف مقابل به راستی و صحت کلام آن ها باشد.
در حالی که دروغ گویان نسبت به راستگویان از تعداد کلمات بیشتری استفاده می کنند، فریب دهندگان نسبت به راستگویان از تعداد کلمات کمتر و جملات کوتاه تری استفاده می نمایند.
یافته های پژوهش در بخش سرنخ های غیر استراتژیک حاکی از آن است که دروغ گویان محتوای کلام بی ادبانه تری نسبت به راستگویان داشته اند و این اثر به ویژه زمانی که طرف مقابل به دروغ آن ها شک کرده تقویت شده است. پژوهشگران حدس می زنند که دروغ، انرژی و تمرکز ذهنی زیادی صرف می کند و دروغ گویان کمتر می توانند بر انتخاب کلمات خود تسلط و کنترل داشته باشند. همچنین یافته ها حاکی از آن است که دروغ گویان به نسبت راستگویان و فریب دهندگان از ضمایر سوم شخص بیشتری استفاده می کنند که احتمالا به دلیل دور کردن خود از دروغ، و کم کردن بار روانی آن از روی خود است. همچنین دروغگویان به نسبت راستگویان و فریب دهندگان از جملاتی با ساختار پیچیده تر استفاده می کنند.
در بخش دیگری از مقاله پژوهش گران پذیرفته شدن و یا پذیرفته نشدن دروغ و فریب توسط طرف های مقابل را نیز بررسی کرده اند. یکی از جالب ترین یافته های این پژوهش این است که صحبت های دروغ گویان به نسبت فریب دهندگان کمتر مورد شک و تردید واقع شده و راحت تر مورد پذیرش قرار می گرفت. به عبارتی جملات کوتاه و حجم کلام کمتر و تلاش برای مخفی کردن اطلاعات، راحت تر توسط افراد مورد ظن و تردید قرار می گیرد. این نشان می دهد که دروغ گفتن استراتژی موثر تری نسبت به فریب است! که این نکته ما را به یاد درس های نیکلای ماکیاولی می اندازد.
در پایان پژوهشگران تاکید جدی دارند که پژوهش های حوزه ی دروغ و فریب در مراحل ابتدایی خود قرار دارند و تا رسیدن به بنیان های محکم راه زیادی باقی مانده است. بعلاوه تشخیص سر نخ های دروغ و فریب حتی توسط افراد کاملا آموزش دیده و حرفه ای نیز هیچ وقت اشتباه ناپذیر و قطعی نیست و همیشه امکان اشتباه وجود دارد. با این حال یافته های پژوهشی این حوزه قطعا به عنوان تابلوی خطر و نشانه های ارزشمندی می تواند راهنمایی برای بررسی بیشتر و راستی آزمایی صحت گفته های افرادی که با آن ها تعامل داریم باشد.
۳ پاسخ به اثر پینوکیو
ouch
مرداد ۱۸ام, ۱۳۹۲ در ۰۲:۲۵
javad jan dastet dard nakone
mesle hamishe karbordio jadid baraye man
akhlagheto khub koni jorate shirje zadan az jahaye bolandam dashte bashi dige takmili 😉
محسن
مرداد ۱۹ام, ۱۳۹۲ در ۱۱:۲۷
سلام ، ضمن تبریک عید و آرزوی قبولی طاعات
جالب بود
بالاخره ما نمیدونیم کم حرف بزنیم یا زیاد؟
اگر کم و کوتاه صحبت کنیم متهم به فریب می شویم
اگر زیاد صحبت کنیم در معرض اتهام دروغگویی!
یکی تکلیف ما را مشخص کنه.
البته این روزها بحث اعتدال داغ است و شاید جواب سوال من هم باشد.
majid
مهر ۲۶ام, ۱۳۹۲ در ۰۰:۱۸
بسیار عالی بود. برای اینکه فرافکنی نکنم در مورد خودم که صادق بود!