همان طور که بعضی از دوستان نزدیک می دانند، من هیچ وقت نسبت به «جمع سپاری» خوشبین نبوده ام. حتی این نکته که جمع سپاری ریشه در جنبش نوآوری باز (عرض ارادت به دوست بی نظیرم سید هادی فرحزادی) دارد نیز این بدبینی را تقلیل نکرد. اخیرا مطلبی خواندم که کمک کرد بتوانم بخشی از این بدبینی را به کلام بکشم.

جمع سپاری در نگاه اول ایده ی بسیار جالب و هیجان انگیزی است: مسائل سازمان ما می تواند توسط مردم حل شود؛ مردمی که به دانش و اطلاعاتی دسترسی دارند که ما به آن دسترسی نداریم. چقدر خوب!

هرچند در بررسی های دقیق تر تخته سنگ هایی که بر سر راه استفاده از این ایده ی جذاب وجود دارد پدیدار می شوند: دشواری های اجرایی، انگیزه و تمایل مردم برای حل مسائل ما، توانایی مردم در حل مسائل ما، نارسایی ها و سوگیری های فکر کردن گروهی، و چه و چه. اما بدبینی من به جمع سپاری عمیق تر، و به واسطه ی هیچ کدام از این مشکلات نیست. بلکه مفروضات غیر رقابتی جمع سپاری دلیل اصلی تردید من است:  ایده ی جمع سپاری توجهی به افشای مسائل مهم سازمان و راه حل های آن نزد رقبا ندارد.

باید توجه داشت که امروزه بخش عمده ای از سازمان ها فقط نمی خواهند مسائل خود را حل کنند، بلکه آن ها می خواهند مسائلشان را به شیوه ای حل کنند که  باعث کسب مزیت رقابتی، و در نتیجه کسب سود مشروع و پایدار بیشتر از بقیه ی رقبا، برایشان باشد. این در حالی است که حتی اگر بتوانیم مشکلات اجرایی جمع سپاری را با طراحی های درست برطرف کنیم، این ایده با حل مسائل ما، خلق ارزش می کند، اما تا چه اندازه ما توان بهره برداری انحصاری از این ارزش خلق شده را خواهیم داشت و تا چه اندازه دیگران نیز از این ارزش خلق شده بهره مند می شوند سوال مهمی است.

اگر قرار باشد که رقبا بدانند که ما بر روی حل چه مسائلی تمرکز داریم و چه راه حل هایی برای این مسائل پیدا کرده ایم، در بهترین حالت عایدی رقابتی چندانی از این حل مسئله نخواهیم داشت، چرا که آن ها نیز راه حل هایی که با زحمت بدست آورده ایم را تقلید می کنند. حتی در بعضی موارد از راه حل مهم تر، مسائل ما است.  ممکن است رقبای ما روی حل مسائل درستی تمرکز نداشته باشند و جمع سپاری باعث افشای مسائل ما و متعاقب آن راه حل های بدست آمده از جمع سپاری می شود. بدین ترتیب با احتمال خوبی جمع سپاری ابهام علّی مزیت رقابتی ما را نیز تضعیف می کند.

در خلاصه باید بگویم که سازمان ها برای حل تمامی مسائلشان فرصت ندارند، بلکه بر حل مهمترین مسائل تمرکز می کنند. انتخاب جمع سپاری به عنوان یک روش حل مسئله دو برآیند مهم خواهد داشت: رقبا اطلاع پیدا می کنند که مهم ترین مسائلی که بر حل آن ها تمرکز داریم چیست و دوم اینکه از راه حل ها نیز اطلاع پیدا می کنند. بنابر این خلق ارزش اتفاق افتاده است و مسائل ما حل شده است، اما این خلق ارزش اگر موجب تضعیف مزیت رقابتی ما نشود باعث تقویت یا حفظ آن نمی شود چرا که توان انحصاری در بهره برداری از این ارزش خلق شده را نخواهیم داشت. به عبارتی جمع سپاری به عنوان یک روش حل مسئله (در کنار روش هایی مانند درون سپاری یا برون سپاری) برای سازمان هایی که در محیط های رقابتی فعالیت می کنند ایده ی چندان خوبی نیست.